Na stronie sejmu pojawił się projekt ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP, który w rażący sposób łamie polskie zobowiązania międzynarodowe, m.in. Konwencję Genewską oraz prawo migracyjne UE. Złożyliśmy, na ręce Przewodniczącego komisji sejmowej rozpatrującej projekt nasze uwagi do projektu. Możesz przeczytać je tutaj>>>
- wydawanie „ZARZĄDZENIA O PRZEKROCZENIU GRANICY WBREW PRZEPISOM PRAWA” wobec osób zatrzymanych niezwłocznie po przekroczeniu granicy zewnętrznej Schenegen niezgodnie z przepisami prawa. Elementem „ZARZĄDZENIA” jest obowiązek powrotu cudzoziemca z terytorium RP oraz zakaz ponownego wjazdu do Polski oraz innych państw obszaru Schengen,
W opinii Stowarzyszenia „ZARZĄDZENIE”, kształtujące prawa i obowiązki jednostki jest – niezależnie od przyjętej nazwy – decyzją administracyjną. Decyzja ta – jako akt obligujący cudzoziemca do opuszczenia terytorium Polski – stanowi w rzeczywistości zobowiązanie do powrotu w rozumieniu dyrektywy 2008/115/WE, a zatem winna choć w minimalnym zakresie odpowiadać standardom unijnym. Przyjęcie regulacji w formie proponowanej przez rząd narusza w szczególności:
- zasadę non-refoulement (art. 5 dyrektywy),
- prawo do dobrowolnego powrotu (art. 7 dyrektywy),
- możliwość wstrzymania wydalenia (art. 9 dyrektywy),
- gwarancje proceduralne, takie jak: pisemna forma rozstrzygnięcia zawierająca uzasadnienie faktyczne i prawne, obowiązek pisemnego lub ustnego tłumaczenia głównych elementów decyzji (art. 12 dyrektywy)
- prawo do skutecznego środka odwoławczego (art. 13 dyrektywy),
- zasady i gwarancje procesowe określone w kodeksie postępowania administracyjnego,
- możliwość pozostawienia bez rozpoznania przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego przez cudzoziemca zatrzymanego niezwłocznie po przekroczeniu wbrew przepisom prawa granicy zewnętrznej.
Regulacja w proponowanym kształcie narusza zobowiązania, które Polska przyjęła na siebie przystępując do konwencji genewskiej dotyczącej statusu uchodźców, i pozostaje w sprzeczności z przepisami unijnymi, w szczególności przepisami dyrektywy 2013/32/UE. Wiążące nas prawo międzynarodowe nie przewiduje możliwości pozostawienia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej bez rozpoznania z uwagi na niezgodne z przepisami przekroczenie granicy. Państwa członkowskie zobowiązane są zapewnić, by decyzje w przedmiocie ochrony międzynarodowej były podejmowane po odpowiednim rozpatrzeniu sprawy (art. 10.3 dyrektywy 2013/32/UE), a w wyniku pozostawienia wniosku bez rozpoznania do merytorycznego rozpoznania sprawy nie dojdzie, co – w przypadku osób, które w poszukiwaniu ochrony przekroczyły granice niezgodnie z przepisami – czyni prawo do ubiegania się o nadanie statusu uchodźcy prawem czysto iluzorycznym. Proponowana regulacja różnicuje ponadto w sposób nieuprawniony sytuację osób znajdujących się w analogicznej sytuacji prawnej, tj. osób poszukujących ochrony przed prześladowaniem, przyznając prawo do merytorycznego rozpoznania sprawy tylko tym, którzy nie naruszyli przepisów regulujących zasady wjazdu do Polski.